Owczarek podhalański jest psem pastersko - stróżującym, charakteryzującym się umiejętnością samodzielnej pracy. Podhalańczyki są czujne i
dostatecznie sprowokowane potrafią być zdecydowane i gwałtowne. Łagodne i przyjazne wobec znanych im ludzi i zwierząt, nieufne są w stosunku do obcych, na swoim terytorium nieznane im osoby i
zwierzęta traktują jako intruzów i zagrożenie, któremu potrafią stawić czoła.
Dzięki szczególnym predyspozycjom psychicznym, wysokiej inteligencji i umiejętności nauki przez obserwację, owczarki podhalańskie daje się
łatwo szkolić do zadań pastersko – stróżujących. Przymuszane do zachowań sprzecznych z ich naturalnymi zachowaniami, a szczególnie z użyciem krzyku czy przemocy fizycznej, wycofują się z
pracy. [8] Żywiołem tej rasy jest praca na otwartej przestrzeni, źle ona toleruje warunki miejskie.
Podhalan jest psem dużym o obfitej sierści i potrafi być głośny. Suki są głośniejsze, bardziej ruchliwe i pobudliwe od psów. Rozdrażniony
może stać się bardzo niebezpiecznym. Szkolenie owczarka podhalańskiego nie jest łatwe z uwagi na jego upór, siłę i późne dojrzewanie psychiczne około drugiego roku życia.